Vilnius

Luc Tuymans heeft de relatie tussen figuratieve schilderkunst en beeldschermbeelden veranderd, op een manier die vergelijkbaar is met hoe Gerhard Richter hetzelfde medium ten opzichte van analoge fotografie heeft veranderd. Terwijl de bron van Tuymans' visuele referenties vroeger de televisie of de polaroidfoto was, is dat nu zijn iPhone. Voor het schilderij dat hij koos voor zijn tweede TEXTE ZUR KUNST-editie, legde zijn telefoon een van zijn historische voorgangers vast: een analoge telefoon. De schilderachtige highlights lijken dit werkproces te weer te geven – het licht dat breekt op het oppervlak van het scherm waaruit het beeld werd geschilderd – maar ze kunnen ook verwijzen naar de locatie van de specifieke telefoon die hier wordt afgebeeld: hij staat in een museum, waar het waarschijnlijk achter glas werd tentoongesteld. Het gedempte kleurenpalet van "Vilnius" is even kenmerkend voor Tuymans als de verbinding met een historische context waarvan zijn schilderij geen directe aanwijzingen lijkt te bevatten. De kunstenaar zag de telefoon in een geschiedenismuseum gewijd aan de Sovjetbezetting van Litouwen toen hij een tentoonstelling in die stad voorbereidde. De geschiedenis van het museumgebouw zelf is getekend door een moordende politiek, aangezien het tijdens de Eerste Wereldoorlog onderdak bood aan de Duitse bezetters, om daarna te dienen als hoofdkwartier van de Gestapo en vervolgens van de KGB. Enkele jaren geleden kreeg het museum scherpe kritiek omdat het zich richtte op het laatste deel van deze geschiedenis met de bewering van een Sovjetgenocide op de Litouwers, terwijl het zweeg over de betrokkenheid van Litouwers bij de Holocaust, waarbij 90 procent van de Joodse bevolking van het land werd gedood. Uit zo'n beladen context haalt Tuymans dus de banale telefoon en maakt deze nutteloos: in plaats van de draaischijf is gaapt er een diepe groene afgrond gedeeltelijk verborgen met zware zwarte, censurerende penseelstreken.